A vitamini, diğer vitaminler gibi vücudumuz için hayati öneme sahip bir bileşendir. Göz ve üreme sağlığını desteklemenin yanı sıra, bağışıklık sistemine de katkıda bulunarak vücudumuzu hastalıklara karşı korur. Ancak, bu yazıda A vitamininin daha az bilinen bir faydasına, yani cilt sağlığına olan etkilerine odaklanacağız! A vitamini, ciltteki kırışıklıkların görünümünü azaltmaktan akne ile savaşmaya kadar birçok olumlu etkiye sahiptir. Gelin, A vitamininin cilt üzerindeki faydalarını ve bu vitamini nasıl alabileceğinizi inceleyelim.
A vitamini nedir?
A vitamininin cilt üzerindeki etkilerini incelemeden önce, bu vitaminin ayrıntılarına değinmek faydalı olacaktır. A vitamini, cilt, göz ve üreme sağlığının yanı sıra bağışıklık sistemini de güçlendiren önemli bir bileşendir. Vücutta karaciğerde depolanan ve yağda çözünebilen A vitamini, iki formda bulunur. Bunlardan biri önceden oluşturulmuş A vitamini veya retinol olarak adlandırılır ve genellikle et, balık, kümes hayvanları ve süt ürünlerinde bulunur. Diğeri ise karotenoidler olarak bilinen provitamin A’dır ve bu form, genellikle meyve ve sebzelerde yer alır.
A vitamininin cilt için faydaları nelerdir?
Şimdi, A vitamininin cilt üzerindeki kanıtlanmış faydalarını inceleyelim:
1. Kırışıklıkların görünümünü azaltabilir
2. Hiperpigmentasyonu önleyebilir
Hiperpigmentasyon, melanin adı verilen renk pigmentinin aşırı üretimi sonucu cilt altındaki koyu lekeler olarak ortaya çıkar. Güneş lekeleri, yaşlılık lekeleri ve akne izleri hiperpigmentasyonun örnekleridir.
Karotenoidler, çevresel faktörlerden, örneğin kirlilik ve UV ışınlarından cildi koruyarak cilt sağlığını iyileştirebilir. Retinoidler ise hücre yenilenmesini teşvik ederek yaşlılık ve güneş lekelerinin onarımına katkıda bulunur. Bunun yanı sıra, eşit bir cilt tonuna yardımcı olurlar.
3. Sivilcelerin giderilmesine yardımcı olabilir
Amerikan Dermatoloji Derneği, ergenler ve yetişkinler için sivilce tedavisinde topikal retinoidleri önermektedir. Retinoidler, cildin yenilenmesini sağlayarak kir, yağ ve ölü deri hücrelerinin gözeneklerden temizlenmesine yardımcı olur. Aynı zamanda kolajen ve elastin üretimini destekleyerek gözeneklerin görünümünü azaltabilir ve akne izlerini iyileştirebilir.
4. Sedef hastalığı tedavisinde kullanılabilir
Topikal retinoidler, hem kabarık cilt lekelerinin oluşumunu önler hem de iltihaplanmaya yol açan sitokinlerin ve interlökinlerin üretimini azaltır. Bu nedenle sedef hastalığının tedavisinde A vitamini içeren ilaçlar sıklıkla kullanılır.
A vitamini ihtiyacı nasıl karşılanır?
Pek çok insan, A vitamini ihtiyacını gıdalar aracılığıyla rahatça karşılayabilir. Eksiklik durumunda, takviyeler veya reçeteli retinoidlerle A vitamini alımı sağlanabilir. Ancak bu ürünleri kullanmadan önce mutlaka bir doktora danışılmalıdır.
A vitamini içeren besinler
Retinoidler, çoğunlukla hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunur:
- Somon
- Sığır karaciğeri
- Balık
- Karides
- Yumurta
- Süt ve süt ürünleri
Karotenoidler ise genellikle bitki bazlı gıdalarda bulunur:
- Havuç
- Domates
- Tatlı patates
- Lifli yeşil sebzeler
- Mango, kayısı ve erik gibi meyveler
A vitamini takviyeleri
Dengeli bir beslenme ile A vitamini ihtiyacı genellikle gıdalardan karşılanabilir. Ancak A vitamini eksikliği durumunda, doktor kontrolünde aşağıdaki takviyeler kullanılabilir:
- A vitamini içeren multivitaminler
- Beta karoten (Provitamin A)
- Retinil asetat veya retinil palmitat (Önceden oluşturulmuş A vitamini)
- Provitamin A ve önceden oluşturulmuş A vitamini kombinasyonu
Reçeteli retinoidler
Reçeteli retinoidler, tıkanmış gözenekleri temizlemek, akne tedavisinde yardımcı olmak, ciltteki hücre yenilenmesini desteklemek ve kırışıklıkların görünümünü azaltmak için dermatologlar tarafından yaygın olarak kullanılır. Ancak, etkileri sadece kullanıldığı süre boyunca geçerlidir ve her bireyde aynı şekilde etki etmeyebilir. Ayrıca, bazı kişilerde yan etkiler oluşabilir, bu nedenle öncelikle bir dermatolog ile görüşmek en iyisidir.
A vitaminini güvenli bir şekilde kullanmak için bilmeniz gerekenler
Sağlıklı bir cilt için oral veya topikal A vitamini kullanımı herkes için uygun olmayabilir. Özellikle rosacea, egzama ve alerjik rahatsızlıkları olanlar, doktorlarına danışmadan topikal A vitamini kullanmamalıdır. Ayrıca hormonal nedenlerden kaynaklanan akne tedavisinde topikal A vitaminleri etkili olmayabilir. Kontrolsüz A vitamini kullanımı, ciltte kuruluk, kaşıntı ve kızarıklık dahil çeşitli yan etkilere yol açabilir.
Oral A vitamini takviyeleri ise daha ciddi olumsuz etkilere neden olabilir ve mutlaka doktor gözetiminde gerçekleştirilmelidir. Aksi takdirde baş ağrısı, bulanık görme, mide bulantısı, karaciğer hasarı ve doğum kusurları gibi yan etkiler görülebilir.
Ayrıca, A vitamininin bazı takviyelerle etkileşime girebileceği de göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin, sedef hastalığı tedavisinde kullanılan asitretin, T hücreli lenfomaların cilt etkilerini tedavi etmek için kullanılan beksaroten ve kilo kaybı için kullanılan orlistat gibi ilaçlarla bir arada kullanımı son derece risklidir. Hamilelik durumunda ise doğum kusurlarına yol açabileceği için kullanımı kesinlikle önerilmez.
Sağlıklı bir cilt için ipuçları
Yeterli miktarda A vitamini almak cilt sağlığı için elbette önemlidir; ancak tek başına yeterli değildir. Cilt sağlığınızı korumak için aşağıdaki adımları da dikkate alabilirsiniz:
- Her gece 7 – 9 saat uyumaya özen gösterin.
- Antioksidan açısından zengin bir diyet oluşturun.
- Her gün güneş koruyucu krem uygulayın; ortalama güneşe çıkmadan 20 dakika önce sürmeyi unutmayın.
- Aşırı güneşe maruz kalmaktan kaçının.
- Sigara içiyorsanız bırakmayı veya azaltmayı deneyin.
- Yüzünüzü her sabah ve akşam temizleyin.
- Dermatoloğunuzla görüşerek cildinize en uygun bakım rutinini öğrenin.
- Kullandığınız ürünlerin içerikleri konusunda dikkatli olun ve temizliklerine özen gösterin.
Güzellik Merkezlerine Gitmeye Gerek Yok! Pürüzsüz Bir Cilt İçin Evde Yapabileceğiniz 9 Şey
Kaynak: 1
